Uit het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB: ’Het hele asiel- en migratiestelsel wordt hervormd. De instroom wordt gericht en maximaal teruggedrongen met een breed pakket aan maatregelen, zodat een oplossing wordt geboden voor de huidige acute situatie.’ Wie de asiel- en migratieparagraaf in het hoofdlijnenakkoord nog eens helemaal naleest, zal op z’n minst verbaasd zijn over de snelheid waarmee een van de vier partijen – NSC – de eigen voornemens op afstand zet, door zich op voorhand te committeren aan een (niet bindend) advies van de Raad van State. In ons land blokkeren koudwatervrees en dominees de gewenste grip op asiel en migratie.
De asielplannen van minister Marjolijn Faber domineren al dagen de politieke agenda en de (sociale) media en dat zal tijdens de algemene politieke beschouwingen niet veel anders zijn. Al lees ik dat de oppositie het er vooral niet te veel over wil hebben omdat dat ’Wilders en de PVV in de kaart speelt’. Het blijft een doorzichtig excuus in een poging het gebrek aan eigen ideeën te camoufleren.
Zowel het regeerakkoord als het akkoord op hoofdlijnen van de vier deelnemende partijen is ambitieus op asiel en migratie. Die ambitie komt niet uit de lucht vallen. Het is een breed gedragen wens onder de bevolking, om de instroom van asielzoekers te verkleinen. Een ruime meerderheid heeft die boodschap op 22 november vorig jaar afgegeven bij de verkiezingen. Naar goed democratisch gebruik is de regering, die uit de verkiezingen tevoorschijn is gekomen, nu aan de slag met die wens.
Opvangplek
Het kabinet-Schoof wordt door tegenstanders graag en bij herhaling voorgesteld als radicaal- of extreemrechts, maar aan de plannen van minister Faber (PVV) is weinig extremisme te ontdekken. Zo blijft Nederland in de plannen een opvangplek voor mensen die op de vlucht zijn voor oorlog en geweld. Wat het kabinet wel voorstelt, is dat die opvang niet per se resulteert in een permanente verblijfstatus. Oftewel: als gebieden of landen weer veilig zijn, moeten mensen terug.
Het kabinet wil een einde maken aan het stapelen van procedures, die tot doel hebben asielzoekers die zijn afgewezen, toch zo lang mogelijk in Nederland te houden. Dit voornemen is vervelend voor de boterham van alle asieladvocaten, maar de beroepsmogelijkheden in ons land trekken met te weinig resultaat een te zware wissel op het juridische systeem.
Faber stelt ook voor echt werk te maken van het uitzetten van criminele asielzoekers. Het niet meewerken aan uitzetting wordt strafbaar gesteld. In Nederland zijn de regels voor gezinshereniging soepeler dan elders in de EU. Het kabinet wil die regels aanscherpen. Dat zal Nederland minder aantrekkelijk maken voor de relatief grote groep alleengaande mannen en minderjarige asielzoekers die door hun familie vooruit worden gestuurd.
Verder wil Faber kijken hoever ze in Brussel komt met een aparte status voor Nederland (’opt-out’) ten aanzien van asiel- en migratiebeperking. Deze plannen ademen de aanpak van de Deense sociaaldemocraten, ook in het uiteindelijke doel: het in stand houden van de verzorgingsstaat voor toekomstige generaties.
Noodsituaties
Maar wat lijkt op logisch beleid met een stevig mandaat van de kiezer, is in Nederland nog niet onmiddellijk uitvoerbaar. Uiteraard kunnen internationale verdragen de uitvoering belemmeren en kunnen plannen botsen met de Grondwet of andere wetten. Wetgeving aanpassen of vervangen, kost tijd. Sneller handelen, kan alleen in noodsituaties. Zoals tijdens de coronapandemie en nu in Duitsland, waar het Schengen-verdrag buiten werking is gesteld en de landsgrenzen weer worden gecontroleerd wegens terreurdreiging en ongecontroleerde illegale immigratie.
Plaatsvervangend NSC-fractievoorzitter Nicolien van Vroonhoven was er snel bij om het advies van de Raad van State – of er sprake is van een crisissituatie – bij voorbaat boven het kabinetsbeleid te stellen. De haast verraadt koudwatervrees om onorthodoxe stappen te zetten, die ons land minder aantrekkelijk moeten maken voor asielmigranten.
Het is de koudwatervrees van oud-staatssecretarissen Eric van der Burg (VVD) en Ankie Broekers-Knol (VVD) die er de afgelopen jaren voor heeft gezorgd dat Nederland van alle EU-lidstaten de meeste asielverzoeken honoreert (73 procent) en om die reden een van de populairste asielbestemmingen is geworden. Waarom doorkruisen asielzoekers uit Syrië acht (!) veilige landen om in Ter Apel een asielverzoek te doen?
Taboe
En dan zijn er de dominees die ’gewoon vínden’ dat er voor iedereen plaats moet zijn in Nederland. Voor hen is de term ’asielcrisis’ taboe en zij spreken liever over een ’opvangcrisis’ of over een ’barmhartigheidscrisis’. Alsof het huidige aantal van driehonderd azc’s het probleem is en we met nóg driehonderd of zeshonderd azc’s de instroom wel onder controle hebben. Alsof edelmoedigheid voor voldoende huizen gaat zorgen en barmhartigheid de integratie van mensen uit het Midden-Oosten en Afrika gaat regelen.
Uit onderzoek van Ipsos I&O blijkt deze week dat het vertrouwen in de politiek en de regering flink is gegroeid. Een belangwekkende verbetering vergeleken met de laatste kabinetten-Rutte. Burgers hebben weer het idee gekregen dat er daadwerkelijk naar hun stem wordt geluisterd en dat er een kabinet zit dat daarmee aan de slag wil. Dat vertrouwen opnieuw beschadigen, zet de geloofwaardigheid van de democratie op het spel.
Deze column verscheen op 18 september in De Telegraaf
Reactie plaatsen
Reacties