Onderwijsminister Dennis Wiersma krijgt van de VVD-fractie een laatste kans om te bewijzen dat hij zich altijd en overal kan gedragen. Aanleiding voor het ultimatum waren nieuwe onthullingen in NRC over wangedrag richting medewerkers en anderen die Wiersma’s wegen kruisen.
Maar met de nieuwe berichten over woedeaanvallen en slaande deuren kwam er nóg iets opzienbarends boven tafel: Wiersma blijkt maar liefst negentien communicatiemedewerkers in vaste dienst te hebben. Voor het hele kabinet blijken er bijna duizend fulltime aan de slag te zijn.
De communicatiemensen van Wiersma werken dag in dag uit aan de ’zichtbaarheid’ van de minister. Dat doen zij voor een belangrijk deel met het maken en posten van berichten, foto’s en filmpjes van de minister op sociale media. Volgens NRC wil Wiersma elke dag op Instagram, LinkedIn en Twitter aanwezig zijn.
Toen de eindexamens deze maand begonnen, postte Wiersma een filmpjewaarin een aantal willekeurige mensen op straat én de beide onderwijsministers Wiersma en Robbert Dijkgraaf leerlingen succes wensen met het examen. We zien onbekende voorbijgangers turen naar een tekstbord en ’veel succes’ oplezen. De twee ministers acteren hun betrokkenheid voor het oog van de camera uit het hoofd.
Tijdrovend
Een simpel filmpje, maar tijdrovend om te maken, weet ik uit ervaring. Communicatiemedewerkers gaan met een camera en een tekstbord de straat op om mensen te verleiden mee te werken. Daarin heeft niet iedereen zomaar zin en het kan wel even duren voordat je de gewenste hoeveelheid vox populi bij elkaar hebt.
De ministers moeten hun werkzaamheden onderbreken voor een enthousiast statement in de camera. Dan moet het verzamelde materiaal worden gemonteerd en ondertiteld. Er moeten teksten en effecten bij en vaak een muziekje onder de beelden. En wat heb je dan? Een filmpje zonder inhoud en informatie waarin twee ministers en een aantal andere onbekenden iets roepen waaraan examenkandidaten geen boodschap hebben. De video is vier keer gedeeld en kreeg 25 likes.
Van alle ministeries heeft dat van Buitenlandse Zaken de meeste communicatiemedewerkers, namelijk 75 fulltimers. Dat is ook te merken op sociale media. Het team achter het account van minister Wopke Hoekstra post vaak meerdere keren per dag berichten met een foto of een filmpje van hem. Die gaan over waar hij is en met wie hij heeft gesproken. Alle ontmoetingen van de minister zijn van ’groot belang’ en de gesprekken zijn altijd ’vruchtbaar’. Nieuws bevatten deze berichten nooit.
Verkocht
Ook voor de rest van het kabinet geldt dat de bewindslieden zich voortdurend tentoonstellen op sociale media. Dat gebeurt op initiatief van de minister zelf (zoals in het geval van Wiersma), of in opdracht van de afdeling communicatie. Zichtbaarheid is een veelgebruikte term uit de marketing en zo moet de aanwezigheid van ministers en staatssecretarissen op sociale media ook worden beschouwd. De kabinetsleden worden via Twitter en Instagram aan ons verkocht.
In het overzicht van werkzaamheden zien we dat een deel van het communicatieleger zich bezighoudt met de aloude en vaak nuttige informatieve boodschappen van de rijksoverheid. Die kennen we als Postbus 51-berichten en gaan over nieuwe wetten en regelingen waarvan burgers op de hoogte moeten zijn of waarin wij worden aangespoord tot een gezonder leven of het isoleren van ons huis. Maar de berichten en filmpjes van de kabinetsleden bevatten geen nuttige informatie en zijn bedoeld voor de verkoop van regeringsbeleid en zelfpromotie.
Het kabinet is geobsedeerd met beeldvorming. Door ons te overladen met foto’s en filmpjes van zijn dagelijkse activiteiten moeten we de indruk krijgen dat er hard wordt gewerkt en het goede wordt gedaan. Maar erg effectief is het pr-leger van het kabinet niet. Volgens I&O Research is inmiddels driekwart van Nederland het vertrouwen in dit kabinet kwijt. Slechts een kwart hoopt dat het kabinet de rit uitzit.
Onvruchtbaarheid
Het is een treurig beeld van een gekozen landsbestuur dat met belastinggeld een pr-machine financiert om de bevolking een rad voor ogen te draaien. Wat moet worden gedaan, gebeurt niet en een overdaad aan geld, energie en tijd wordt besteed aan reclamefilmpjes, die geen ander doel dienen dan de onvruchtbaarheid van de coalitie te verdoezelen.
De bezwaren van de kiezers zijn langdurig: crises worden niet opgelost, belangrijke besluiten schuift men voor zich uit, visie en daadkracht worden gemist en het kabinet grossiert in loze beloften. Daar veranderen duizend communicatiemedewerkers niets aan.
Deze column verscheen op 24 mei in De Telegraaf
Reactie plaatsen
Reacties