De VVD-Tweede Kamerfractie blijkt op wonderbaarlijke wijze toch akkoord te zijn gegaan met de wet waarmee Den Haag gemeenten tot huisvesting van asielzoekers kan dwingen. Het verzet van een paar maanden was verdwenen in een paar uur. Mark Rutte had iets toegezegd over het begrenzen van de asielinstroom en de fractie was ’door de pomp’. Alle bezwaren en een laatste restje geloofwaardigheid verdwenen als sneeuw voor de zon.
Aan het wetsontwerp van staatssecretaris Eric van der Burg was sinds het verzet niets veranderd. Het wonder was verricht tijdens een ’pittig gesprek’ tussen de fractie en de premier over het begrenzen van de aantallen asielzoekers die zich in Nederland melden. Gezien het hardnekkige verzet en de dreiging van een kabinetscrisis zou je zeggen dat Rutte zijn partijgenoten afdoende een aantal toezeggingen heeft gedaan. Maar dat is hoogst onwaarschijnlijk.
Welke beloften kon Rutte eigenlijk doen en met welke overtuigingskracht ging dat gepaard? De premier heeft namelijk meermalen – met een verwijzing naar Europese afspraken – zijn onmacht over de toestroom geëtaleerd. Als we zelf iets willen doen aan de instroom van asielzoekers, ’dan moeten we uit de Europese Unie’, was zijn antwoord deze zomer. Zelf aan de knoppen zitten was volgens Rutte een ’no-go’.
Gelogen?
Had hij daarover gelogen? Blijkt Rutte onder druk van een crisis in zijn partij toch mogelijkheden te zien om de toestroom van asielzoekers te begrenzen? We zien het landen als Griekenland, Zweden, Hongarije en Italië doen, maar de premier hield het voor Nederland standaard voor onmogelijk.
En los van de Europese context, welke gespreksruimte ziet Rutte opeens binnen het kabinet voor dit onderwerp? D66 en ChristenUnie vinden de VVD al veel te streng; zij zien liever een ruimhartiger asielbeleid. CU-fractievoorzitter Gert-Jan Segers wil niets weten van een koppeling tussen een verplichte spreiding en maatregelen om de komst van asielzoekers te beperken.
Kortom, heeft Rutte zijn fractie gedreigd met een kabinetscrisis of heeft hij Ruben Brekelmans c.s. knollen voor citroenen verkocht? Rutte zegt dat hij ’de zorgen van de VVD steunt’. Dat betekent niets. VVD-woordvoerder asielzaken Brekelmans wist zich ook geen concrete toezegging van Rutte te herinneren en opperde dat de premier er nu ’vol mee aan de slag gaat’.
Gebakken lucht
Het is gebakken lucht van een partij en een partijleider die uiteindelijk de macht belangrijker vinden dan de standpunten, de principes en de politieke beloftes die kiezers worden gedaan.
sielzaken zijn al tien jaar in handen van de VVD en al tien jaar is opvang, overlast, Europese samenwerking en regulering van de instroom een mislukking. Het ontbreekt deze partij aan motivatie en het politieke gewicht om toezeggingen waar te maken. Het is gênant dat de VVD zich na al die jaren nog altijd laat voorstaan op een strenger asielbeleid.
VVD-leden hebben aangekondigd zich op het partijcongres van 19 november middels moties te zullen verzetten tegen de nieuwe dwangwet. Rutte zal hun zeggen dat hij hun zorgen steunt en dat hij er vol mee aan de slag gaat. Zo ging dat eerder op het congres in juni toen een meerderheid de stikstofplannen van het kabinet aangepast wilde zien. Die aanpassing kwam er uiteraard niet.
Hoop
Partijleden hebben niets in te brengen dan lege briefjes. Zij kunnen alleen maar hopen dat de Tweede Kamerfractie hun onvrede overneemt en het kabinet de voet dwars zet. Die hoop is dinsdag in rook opgegaan.
Deze democratie is van de politiek en niet zozeer van de mensen. Belangrijke besluiten en nieuwe wetten komen tot stand in coalitieakkoorden en fractiekamers. Die gaan buiten kiezers en partijleden om. Het gevolg is dat zij zich niet meer vertegenwoordigd voelen en hun partij de rug toekeren.
Zo waren wij eerder getuige van de dramatische ineenstorting van de PvdA en het CDA. De diepe minachting voor een trouwe achterban betaalt zich onvermijdelijk uit in tanende relevantie. Zo graaft het politieke midden zijn eigen graf. De VVD is daarop geen uitzondering.
Deze column verscheen op 9 november 2022 in De Telegraaf
Reactie plaatsen
Reacties