Als zo’n broze verwarde Amerikaanse president als Joe Biden het opneemt tegen Donald Trump, moeten we er alvast maar rekening mee houden dat die laatste opnieuw president van de Verenigde Staten wordt. Hij lijkt er zelf al vanuit te gaan en de NAVO-lidstaten trouwens ook. Trumps dreigement om van de NAVO een no pay no cure alliantie te maken deed de alarmbellen in Europa afgaan. Vooral bij de wanbetalers.
„We hebben een gestage daling van de Europese defensie-uitgaven gezien. Dat moet veranderen. Elk NAVO-lid moet in actie komen.” Dit zijn geen teksten van Donald Trump, maar van toenmalig president Barack Obama op een bijeenkomst van de NAVO in Polen in 2014. De Amerikaanse frustraties over de NAVO-contributie van Europese bondgenoten gaan lang terug. En hun waarschuwingen ook. Nog niemand had het zo scherp en dreigend gesteld als Trump, maar als Republikeinen en Democraten het ergens over eens zijn (en dat is maar weinig) dan is het dat Europeanen te weinig over hebben voor hun eigen veiligheid.
Nederland is binnen de NAVO een van de negentien wanbetalers. Op het einde van de Koude Oorlog in 1990 bedroegen onze defensie-uitgaven 2,7 procent van het bruto binnenlands product. In de vijf jaar daarna dook Nederland onder de afgesproken twee procent. In de jaren die volgden, werd er fors bezuinigd op het leger. Dat ging zo hard dat de Nederlandse krijgsmacht op dit moment niet in staat is het eigen grondgebied te verdedigen.
Pang pang
De landmacht mist tanks en ander materieel. Bij gebrek aan munitie moesten militairen tijdens oefeningen „pang pang” roepen. Het achterstallig onderhoud aan marineschepen is zo groot dat er vooral gevochten wordt tegen technische problemen. Ondertussen kwamen de prioriteiten van de krijgsmacht te liggen bij personeelscampagnes voor meer diversiteit en inclusie en de aanschaf van 134 elektrische pick-uptransportwagentjes als ’bijdrage aan de maatschappelijke opgave om klimaatverandering tegen te gaan’. Geweldig. En die bijdrage mag wat kosten: onze vrijheid en veiligheid.
Het is een mentaliteit die doet denken aan de jaren voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog. De tijd van het gebroken geweertje en de naïeve veronderstelling – en gevaarlijke gok – dat Nederland bij een nieuwe oorlog in Europa wel weer neutraal zou kunnen blijven.
En opnieuw wordt de landsverdediging verwaarloosd, omdat opeenvolgende kabinetten dachten dat Nederland zich dat wel kon permitteren. Misschien is er gedroomd dat de vrede voortaan voor eeuwig was, maar er werd in elk geval vanuit gegaan dat de Amerikanen onze verdediging wel voor hun rekening zouden nemen.
Lui en verwend
Europese wanbetalers genoeg. Alleen Polen, Griekenland, Finland, Roemenië, Hongarije, Slowakije, de Baltische staten en de VS halen de afgesproken uitgavennorm van 2 procent. De wanbetalers zijn als kinderen die te lang bij hun ouders wonen. Ze zijn allang volwassen, maar leunen voor hun was, eten en onderdak nog op pa en moe. Ze weten niet wat boodschappen kosten en al helemaal niet wat huur betalen is. Deze kinderen zijn lui en verwend en worden zo nooit echt volwassen.
De vriendelijke maar dringende woorden van Obama tien jaar geleden hebben niets opgeleverd. De defensie-uitgaven van Duitsland, Italië, Turkije, Nederland en andere ’bondgenoten’ gingen niet omhoog, maar juist verder omlaag. Het geld was hier aan leukere zaken te besteden en de Amerikaanse belastingbetaler kon opdraaien voor onze veiligheid. Pas toen de Amerikaanse president Trump bij zijn bezoek aan Europa in 2018 duidelijk maakte dat het hem menens was werd er plechtig beloofd dat er eerlijk zou worden meebetaald aan het bondgenootschap.
Overigens toonde Trump zich bij zijn bezoek een grotere realist en een beter strateeg dan alle Europese regeringsleiders bij elkaar. Trump waarschuwde de Duitse bondskanselier Angela Merkel voor de dreiging van Rusland en de controle die Poetin over Duitsland zou hebben middels het Russische gas door de Nord Stream-pijplijn.
Gebrek aan alles
Met de Amerikaanse presidentswissel in 2021 verdween voor de Europese wanbetalers de druk op de ketel. Pas toen Rusland Oekraïne binnenviel, werd er geïnventariseerd hoe de eigen defensie er precies voorstond. ’Slecht’ was de conclusie. Er is gebrek aan alles. Niet alleen voor verdediging van het NAVO-grondgebied in Europa, maar zeker ook om Oekraïne te helpen tegen de enorme slagkracht van Poetin.
Met de oorlog en dreiging van nu, oordelen militaire deskundigen dat de NAVO-norm van 2 procent het absolute minimum is voor ieder NAVO-lid. Nederland is daar nog niet. De jaren van bezuinigen hebben diepe sporen achtergelaten. De Europese defensie-industrie moet vrijwel opnieuw van de grond af worden opgebouwd.
Terwijl actie vereist is, heeft demissionair minister Ollongren het over ’grondig nadenken’. Als bondgenoten onbetrouwbaar blijven, dovemansoren niet open gaan en de gene voor het Europese falen uitblijft, rest Trump straks niets anders dan de duimschroeven. Wie niet luisteren wil, moet dan maar voelen.
Deze column verscheen op 15 februari 2024 in De Telegraaf
Reactie plaatsen
Reacties