De speciale ’Taskforce Onze hulpverleners veilig’ lanceerde vorige week nog een voorlichtingscampagne over agressie en geweld tegen hulpverleners. Een aantal videofilmpjes moest duidelijk maken dat er ’echte mensen in een uniform zitten’ en dat ’hulpverleners ervoor iedereen zijn’. Een kansloze boodschap voor degenen aan wie de campagne gericht was: de meedogenloze relschoppers tijdens oud en nieuw.
Op te veel plaatsen in Nederland begon het nieuwe jaar opnieuw slecht met zwaar illegaal vuurwerk dat naar agenten en brandweerlieden werd gegooid. Alsof er een burgeroorlog uit te vechten was.
Uit voorlopige cijfers over de nieuwjaarsnacht blijkt dat er bij de politie en brandweer tientallen gewonden zijn gevallen. De knallen waren zo hard, dat agenten blijvende gehoorschade hebben opgelopen en een aantal van hen voor de rest van hun leven met tinnitus (piep in oor) te kampen heeft. In Nijmegen liep een agent een gebroken kaak en een hersenschudding op bij het sussen van een ruzie.
Hel
Oud en nieuw is een hel voor hulpverleners. Grote groepen jongeren hebben zo weinig te duchten van de ’sterke arm der wet’, dat zij voor de lol de gewelddadige confrontatie met hulpdiensten zoeken. Ook in plaatsen waar het afsteken verboden was, werden agenten en de mobiele eenheid van alle kanten bekogeld met zwaar vuurwerk.
Relschoppers hadden zich met bivakmutsen onherkenbaar gemaakt. Dat doen Antifa-actievoerders en pro-Palestina-demonstranten immers ook. Er bestaat weliswaar in Nederland een verbod op gezichtsbedekkende kleding, maar die geldt niet voor de straat. Daar kan de politie hooguit vragen de gezichtsbedekking af te doen als dat nodig is voor identificatie. Maar zolang de gemaskerden uit handen van de politie blijven, kunnen zij anoniem hun gang gaan en alles vernielen, blokkeren en iedereen bedreigen wat en wie ze maar willen.
Maar ook zonder bivakmuts lonkt de anarchie omdat de pakkans gering is. Agenten en ME’ers zijn met te weinig om iedereen te arresteren. En al zou het lukken meer relschoppers aan te houden, dan is er het personeelstekort in de rest van de strafrechtketen (officieren van justitie en rechters) en kampt het gevangeniswezen met te weinig celruimte. Nog los van de strafmaat heeft het geteisem – en geteisem is het – zo goed als niets te vrezen in lief en naïef Nederland.
Ritueel
Als de rook op nieuwjaarsdag is opgetrokken, zien we het ritueel van politici van links tot rechts die er schande van spreken. Minister Franc Weerwind van Rechtsbescherming haalde een uitspraak van oud-burgemeester Job Cohen van stal. In 2008 dreigde ambulancepersoneel uit protest tegen het geweld tegen hen in staking te gaan. Cohen waarschuwde de agressievelingen: „Van hulpverleners blijf je af!” De woorden maakten toen al weinig indruk; het geweld bleef.
Vaste prik is ook dat de redacties van de Volkskrant en NRC een en dezelfde criminoloog bellen, om het geweld te bagatelliseren met statistieken die ’juist een dalende trend’ laten zien. Het zijn dezelfde statistieken die – ondanks de groeiende drugscriminaliteit, de bijna dagelijkse aanslagen op woningen, de moord op advocaten en een misdaadverslaggever, en de dalende aangiftebereidheid van burgers – moeten aantonen dat het over de hele linie wel meevalt met de misdadigheid in ons land. Die kunnen de gewonde en getraumatiseerde agenten, boa’s, ambulancepersoneel en brandweerlieden in hun zak steken.
Het geweld tegen hulpverleners beperkt zich niet tot oud en nieuw, maar is er het hele jaar door. Uit een recente enquête onder duizend zorgmedewerkers antwoordt bijna negentig procent dat de agressie de afgelopen vijf jaar is toegenomen. Het betreft schelden, schreeuwen, spugen tot doodsbedreigingen en fysiek geweld. De daders zijn in de meeste gevallen mensen die hulp nodig hebben en familieleden van hen.
Voor schut
Van de ambulancemedewerkers kreeg in 2022 twee derde te maken met agressie en geweld; politiemedewerkers kregen dat jaar 13.000 keer te maken met agressie en geweld. Bij wie respect voor hulpverleners niet vanzelfsprekend is, moet het worden afgedwongen. En ook nu gaan er weer stemmen op om te onderzoeken wat mensen tot dit gewelddadige gedrag brengt. Maar wat hebben criminologen dan al die jaren onderzocht? En wat heeft de ’Taskforce Onze hulpverleners veilig’ sinds de oprichting in 2021 uitgespookt?
Er zijn onderzoeken en voorlichtingsfilmpjes te over. Wat ontbreekt zijn politieagenten, officieren van justitie, rechters die harder willen straffen, cellen en volksvertegenwoordigers die strengere wetten maken voor geweld tegen hulpverleners en het dragen van bivakmutsen.
De huidige onmacht tegenover relschoppers zet de rechtsstaat voor schut. De pakkans en de straffen moeten omhoog. Een nieuw kabinet wacht een forse investering in de bescherming van hulpdiensten en handhaving van de wet.
Deze column verscheen op 3 januari 2024 in De Telegraaf
Reactie plaatsen
Reacties