Er staat Europa een economische crisis te wachten van het formaat eurocrisis (2008). Een noodsituatie die diep zal ingrijpen in al het financiële, economische en maatschappelijke leven in de EU. ’Het is extreem serieus’, aldus de Franse energie-expert Anne-Sophie Corbeau deze week. ’We moeten weg van ideologische dagdromerij en kiezen voor praktische oplossingen’, drukte zij ons op het hart. Maar de ideologen willen van geen wijken weten en vormen een gevaar zo groot als de crisis zelf.
Geen continent in de wereld heeft hogere energieprijzen dan Europa. Die zorgen er niet alleen voor dat huishoudens hun rekeningen niet meer kunnen betalen, maar ook voor een ernstig beroerde concurrentiepositie voor alles wat er in de EU gemaakt wordt. De gasprijs is in Europa nu tien keer hoger dan in de Verenigde Staten Het is geen vrolijk rijtje, maar dit staat er voor de deur: faillissementen, massawerkloosheid, armoede, onrust.
Gas- en energiespecialist Corbeau weet hoe de hazen lopen. Zij was tot augustus vorig jaar hoofd gasanalyse bij energiemaatschappij BP en is nu werkzaam als onderzoeker bij het Center on Global Energy Policy van de Columbia Universiteit in New York. Met andere experts gaat Corbeau ervan uit dat deze energiecrisis zeker drie jaar zal duren. Kunnen we ons een voorstelling maken van wat er van de Europese industrie over is na drie jaren met deze gasprijs?
We zien nu al dat staal- en aluminiumbedrijven de productie stilleggen. De kastuinbouw, koelhuizen en bakkerijen dreigen om te vallen. De Rabobank verwacht dat de chemie en de papierindustrie het snel moeilijk zullen krijgen.
Kerncentrales
We hebben een energiecrisis omdat we afgesloten zijn van essentiële hoeveelheden gas en steenkool uit Rusland en te weinig kernenergie hebben en – door de lage waterstand – ook te weinig waterkracht kunnen produceren. Zon- en windenergie zijn onbetrouwbaar voor industrieel gebruik en goeddeels ongeschikt als aanvulling op het huidige tekort.
Frankrijk heeft 26 kerncentrales. Daarvan staat nu nog de helft stil voor onderhoud. Dat onderhoud duurt bij een aantal centrales te lang, omdat ook Frankrijk gerekend had op Russisch gas. Nu dat er niet komt, heeft de Franse president Emmanuel Macron het onderhoud aan de kerncentrales prioriteit gegeven en moeten ze binnenkort allemaal weer energie leveren. Dat is praktisch handelen.
Ideologische missers
De Franse centrales zijn hard nodig om de grootste economie van Europa, Duitsland, overeind te houden. Kernenergie voor het land dat de kernenergie de deur uit gooide. Het gat dat Poetin slaat in het energieaanbod, is groot in Duitsland. Dat hebben de Duitsers aan zichzelf te wijten. Voor de grote ideologische missers rond kernenergie moeten we bij onze oosterburen zijn.
Op 11 maart 2011 had Duitsland zeventien kerncentrales die een kwart van de totale energievoorziening verzorgden. Hoewel de antiatoomenergiebeweging in Duitsland altijd aanzienlijk is geweest en het debat fel en emotioneel gevoerd werd, hielden regeringspartijen CDU/CSU en FDP lang vast aan kernenergie. Het was sinds de oliecrisis van 1973 een manier om minder afhankelijk te zijn van de olieproducerende landen in het Midden-Oosten. Die oliecrisis had de energiekwetsbaarheid van veel Europese landen wel aangetoond.
Fukushima
Vrijdag 11 maart 2011 werd de Japanse kust getroffen door een zeebeving en een tsunami die de kerncentrale bij Fukushima ernstig zou beschadigen. De Duitse bondskanselier Angela Merkel, die altijd een voorstander van kernenergie was geweest, maakte onder druk van de publieke opinie een draai van 180 graden. Zij nam het dramatische besluit om alle Duitse kerncentrales binnen tien jaar te sluiten. Acht centrales werden al binnen drie dagen op non-actief gesteld.
Dat het ongeluk in Fukushima niet aan de kerncentrale lag, maar werd veroorzaakt door een aardbeving – en dat aardbevingen in Duitsland niet voorkomen – deed niets af aan de ideologische ’waarheid’ dat kernenergie gevaarlijk was en ook in Duitsland kon uitdraaien op een kernramp.
Bij de ramp in Fukushima vielen 2203 doden. Daarvan stierven 2202 mensen aan de gevolgen van de evacuatie en één persoon als gevolgvan radioactieve straling. Ook die kennis heeft niets kunnen veranderen aan Merkels onwrikbare voornemen om kernenergie voor altijd van Duitse bodem te verbannen.
Kapitaalvernietiging
En wat kregen de activisten en alle andere Duitsers terug voor de gesloten kerncentrales? Meer steenkool- en bruinkoolcentrales en dus meer CO2-uitstoot. Bruinkoolwinning is een archaïsch overblijfsel uit de DDR. Het is de meest vervuilende grondstof die er in Europa wordt gewonnen. Als Duitsland zich ’bevrijd’ heeft van alle kerncentrales, zullen de kolossale graafmachines zich nog tot zeker 2030 kilometers door het landschap eten, om bruinkool te winnen en de smerigste aller brandstoffen op te stoken.
In de Duitse energietransitie is naar schatting al 1000 miljard euro geïnvesteerd en de CO2-uitstoot neemt niet af. Volgens cijfers van het Europees Parlement is Duitsland nog altijd verreweg de grootse CO2-vervuiler van de EU. En per hoofd van de bevolking doen de Duitsers het nog altijd slechter dan veel andere lidstaten, waaronder Frankrijk. De Duitse ’Atomausstieg’ is niet alleen een politieke dwaling vanjewelste, het is ook de grootste kapitaalvernietiging uit het naoorlogse Europa en blijkt bovendien funest voor het klimaat.
Ideologen
En wat doen de ideologen in Nederland, om de praktische aanpak van de energiecrisis te dwarsbomen? Vandaag krijgt energieminister Rob Jetten (D66) een ongevraagd advies over kernenergie van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur. Volgens een van de oud-leden van deze adviesgroep domineert een negatief beeld over kernenergie het rapport op basis van onjuiste beweringen over kosten, bouwtijd, veiligheid en de beschikbaarheid van uranium. Standpunten in het advies die volgens hem niet sporen met recente publicaties van het Internationaal Energie Agentschap (IEA) en het IPCC. En ze zijn mede geformuleerd door een consulent van de organisaties Wise en Greenpeace en volgens het ex-lid bedoeld om de bouw van twee nieuwe kerncentrales in Nederland uit te stellen.
En dan zijn er nog klimaatideologen zoals eurocommissaris Frans Timmermans, die het gastekort maar wat graag opgevuld ziet met biomassa. Dat deze immense CO2-uitstoot door houtverbranding met een administratieve truc al jaren duurzaam wordt verklaard door Brussel, doet niets af aan de verwoestende ontbossing van onze planeet, die het gevolg is van de miljarden euro’s subsidie voor biomassa verstrekt door deze ideoloog pur sang.
Nederland en de rest van de EU zijn de komende crisisjaren gebaat bij nuchtere politici, die kiezen voor praktische oplossingen en open en eerlijk met ons communiceren. Ideologen hebben al genoeg schade aangericht.
Deze column verscheen op 7 september 2021 in De Telegraaf
Reactie plaatsen
Reacties